Манлайлагч

Амьдрал хэмээх далайд алдаж индэхийн учир зузаан түүхийн хуудсанд бага ч болов нэрээ үлдээх нь хувь хүний мөрөөдлийн нэгээхэн хэсэг ч гэлтэй. Гэтэл хорвоо ертөнцөд хүмүүн төрлөхтөн хэдий олон ч хэд нь агуу суут удирдагчид, эрдэмтэн мэргэд, алдартнууд болж хойч үеийнхэндээ дурсагдаа бол үнхээр манлайлагчид байж чадсан гэж үү. Үгүй бүгд бидэнтэй л адилхан эгэл жирийн нэгэн ард түмний хүү. “Дуудах нэрийг эцэг эх, дуурсах алдрыг өөрөө” гэж ардын мэргэн үг шиг чи бусдаас илүү авъяаслаг, хэнээс ч илүү мэдлэгтэй байж болно. Гэхдээ Ромын Эзэнт Гүрнийг удирдсан жолоодогч Маркус Аурэлиус Антониус ”...өөрийн үзэл бодлыг өөрчилж алдаагаа засах нь буруу үйлдлээ байдгаараа хамгаалснаас илүүтэй болхыг санах тун ” гэж хэлсэнчлэн дан ганц өөрийн эрдэм мэдлэгээр амжилтанд хүрч чадна гэж үү. 

Манлайлагч гэж чухам хэн бэ? хамгийн энгийн асуултууд л хамгийн хэцүү байдаг. Бусдыг зохион байгуулах сонирхол чад¬вар илүүтэй хэсэг тэр аж¬лаа хийх буюу зохицуулагч нар байх хэрэгцээ хувь хүний бусдыг удирдах чадвар хүсэл эрмэлзэллээс үүснэ. Сми¬тийн¬хээр бол хувь хүн бүр эдийн засгийн эрх чөлөөтэй байвал аяндаа зах зээлийн үл үзэгдэх гараар зохицуулагд¬сан илүү баян иргэдтэй ний¬гэм бий болж хүмүүс илүү дээр амьдарна. Орчин үеийн моодны чиглэлээр бол иргэн хүн их сайн идэвхтэй байж эрхээ хамгаалж, хянаж байх ёстой гэвч ямар ч нийгэмд бусдын хайр хүндэтглийг олсон хүн заавал байдаг харин чухам хэн нь манлайлагч байсан бэ гэдгийг зөвхөн цаг хугцаа л харуулна. Улс гүрнүүд сул дорой, уруудан буурч байх үед мэдээж хэрэг нийгэм ч, хувь хүн ч аль аль нь зовно, ядар¬на. Улс гүрэн хүчирхэг байх үед нийгэм олноороо маш том амжилтад хүрч байгаа хараг¬давч харин тухайн нийгмийн гишүүдийн хэдэн хувь нь өөрийн зоргоор жаргалтай амьдарч тухайн цаг үеийнхээ манлайлагч байна гэдэг бол сонирхолтой асуудал. Жишээ нь Хүн гүрэн цэцэглэн мандаж байсан МЭӨ I, II зууны үед, Их Монгол Улсын үед монголчууд хүний ертөнцийг удирдан залж байх үед тэр үеийн монгол хүмүүсийн хэдэн хувь нь аз жаргалтай байсан бэ гэдэг сонин асуулт болно. Зөвхөн Монгол ч биш, хатан хаан Вик-торийн үеийн Их Британийн эзэнт гүрэн, өнөөгийн Хятад улс, Османы Түрэг улс, Их Могол улс, Ромын эзэнт гүрэн, Гитлерийн III Рейх, ЗХУ, Мая Инк, Ацтек, Хятадын Хан улс, Шёогуны ба өнөөгийн Япон, ХХ зууны хоёрдугаар хагасын АНУ гээд тухайн үндэстний¬хээ хувьд дээд амжилтдаа хүрч байх үед хувь хүмүүсийн хэдэн хувь нь жаргалтай түүхэнд нэрээ мөнхөлж манлайлагч байж чадсан бол? 

Англосаксон угсаатны бий болгосон өнөөгийн ардчилсан эрх чөлөөт нийгэмд л арай олон хувь хүн хүссэнээрээ амь¬дарч чадаж байх шиг. Будда эхээс төрөхдөөл суут нэгэн байгаагүй тэр ертөнцийн мөн чанарыг олж хувь хүний сэтгэлийн нарийн утсыг хөндөж бусдыг өөртөө татаж чадсан учраас л тухайн цаг үеийнхээ манлайлагч нь болж түүхэнд нэрээ мөнхөлж чадсан. Магадгүй чи бусдаас дутуу байж болно төгс хүн гэж байдгүй бүгд л өөрийн гэсэн давуу чадвартай бас сул талтай байдаг болхоор хэн ч чамайг үгүйсгэхгүй л байх. Харин чи гагцхүү бусдыг ойлгодгүй бүр үзэн яддаг юм гэхэд ядаж үгийг нь гүйцэд сонсоод сурчих тэгэж гэмээн чи бага ч болов хүнийг ойлгодог болно. Хэрвээ хүнийг ойлгож итгэлийн олж чадвал чи манлайлагч болход нэг алхам ч гэсэн ойртох болно. Суут богд Чингис хаан "Бусдын сэтгэлийг эзэл, сэтгэлийг нь эзэлсэн байхад бие нь хаа одох" хэмээн сургаж байсан лугаа адил хэрэв чи үнэхээр манлайлагч мөн бол дайсан чинь хүртэл чамайг хүндэтгэж эмээж байх ёстой. 

Алтан наран жаргахаасаа илүү мандах нь үзэгслэнтэй шиг амьдрал гэдэг хэдий их ариун баялагч санчигний үсэн цайгаад ирэхийн цагт онхоосоо илүү алдсан залуу нас чинь л жаргалтай санагдах байх. Үеийн олон нөхдөөсөө үнэнчийг нь таниж нөхөрлсөн бол, зуу зуун боломжоос зөвийг нь олж атгасан бол хэний ч өмнө нүүр бардам магд чи манлайлагч байж чадна. Өнгөрснийг чи дүгнэж өнөөдөрийг өөрчилж маргаашыг харин бүтээж чадна. Энэ бүхэн зөвхөн чамаас авъяас чадвараас чинь л шалтгаална. 
                                          Golden.D.Dream              2012.11.22